Een muzikale analyse is het (achter je bureau) ontleden van de verschillende muzikale aspecten van een muziekstuk. Door het stuk eerst van te voren grondig te bekijken (analyseren) voordat je een noot gaat spelen, krijg je meer inzicht in waar het stuk over gaat en waar voor jou de muzikale problemen of mogelijkheden gaan ontstaan. In dit voorbeeld zal ik de Taptoe analyseren. Uit een spontane actie tijdens Corona-tijd werden veel muzikanten via Facebook uitgenodigd om op 4 mei 2020 Het Wilhelmus en de Taptoe buiten of uit het raam te spelen. Uit een korte enquete onder de deelnemers bleek dat de optredens beter hadden gekund met een uitgebreidere voorbereiding. Daar haak ik hier op in, door de Taptoe als voorbeeld te gebruiken.
Wat is de Vorm?
Kan je het opdelen in vaste delen? Bijvoorbeeld couplet, refrein, intro etc.
De taptoe bestaat uit 6 regels
De eerste en de laatste kan je zien als een intro en uittro, daartussen zitten nog 4 regels.
Regel 2 en 3 zijn op de laatste noot na hetzelfde, regel 4 is totaal anders en regel 5 lijkt op regel 2 en 3.
- De Vorm is: Intro-A-A2-B-A3-Uittro
Bij het in- en uittro zie je een klein verschil: in het intro staan er rusten na de fermates, bij het uittro niet.
Dat lijkt tegenstrijdig: een drukfout of een klein verschil tussen de introductie ( zoals bijv. wakker worden! ….(rust)……. WAKKER WORDEN!” ) en de afsluiting: “slaap maar zacht, slaap maar zacht, slaap maar zacht”
Verder staat aan het eind van iedere regel een rust, behalve bij regel 2; die loopt met een 16-e loopje door in regel 3.
Wat is de Toonsoort?
Welke toonsoort staat jouw partij? Welke kruizen en mollen staan aan de sleutel? En wat is de laatste noot? Majeur (vrolijk”) of mineur “droevig”?
- De Taptoe wordt vaak gespeeld op Bes-trompet. Die speelt het in de toonsoort C (zonder kuizen en mollen), maar het klinkt dan een toon lager: in Bes-klinkend.
Wat is de maatsoort?
Hoeveel tellen gaan er in een maat? Meestal 4 of 3.
De Taptoe heeft, behalve het intro, alles in 3/4 maat. Dus de eerste tel van iedere maat wordt iets harder gespeeld (hoofdaccent). De 8-ste noten aan het eind van iedere maat leiden als het ware naar de eerste tel van de volgende. Bij trompet moet je er dan voor waken dat de hoge E niet te hard gespeeld wordt. Dan hoor je het accent op de eerste tel niet meer.
Ook de 2 G’s in de 4e regel zijn dus niet gelijk in volume, de G op de eerste tel mag iets sterker, dan de G op de derde tel.
Opmaat
Het intro van de Taptoe begint met een opmaat. Dat is een manier om extra aandacht te vragen voor de eerste tel.
Toonhoogte bereik
Met name voor trompettisten check ik van tevoren altijd de hoogste noot. Dan weet je waar die zit en of je hem sowieso kan spelen. In dit geval de hoge E. Hij komt een paar keer voor.
Behalve het intro zijn alle hoge E’s snelle 8-ste noten. Met uitzondering van de hoge E in de 3e maat van de 5e regel: dat is een kwartnoot. Dat kan je zien als het hoogtepunt en die kwartnoot moet dus zeker niet te kort.
Herhalingstekens
Zit er herhaling in? Eentje, tweetje, D.C., D.S. Coda?
Nee, in de Taptoe zit geen herhaling.
Articulatie.
Staat er staccato, legato, portato, marcato?
Opvallend is dat er 2 korte legatobogen staan in de vierde regel, maar voor de rest nergens.
Dat is een contrast.
Tempo.
Wat is het tempo: snel of langzaam?
Ken je het stuk, voorbeelden of staat er iets over het tempo op de bladmuziek?
Wat is hier voor jou lastig?
Om het goed in te studeren moet je weten wat voor jou lastig is:
De meesten:
- Wachten niet na de fermates, maar spelen te snel door
- Spelen de hoge E in het stuk veel te hard, zodat die noot eruit springt en niet de eerste tel van de maat
- Wachten tussen regel 2 en 3, maar die moeten meteen achterelkaar gespeeld worden
- Spelen de hoge E in de 5e regel te kort, dan is dat geen hoogtepunt
- Spelen de 16e-noot in het hop-figuur in de laatste regel te lang.
Als je weet wat voor jou lastig is in een stuk, dan kan je daar in je studie-plan meer tijd aangeven. Natuurlijk is het niet voor ieder stuk noodzakelijk om zo’n diepgaande analyse te maken, maar het helpt altijd!
Bekijk ook de analyse van het Wilhelmus
En de tips voor een succesvol optreden.
Hulp nodig ? -> stuur een berichtje
